Ik had het gisteren over de film Apollo 13. Er was me bij het kijken naar die film nog iets opgevallen dat niet meteen met het ongeluk te maken had. Het is maar een heel kort moment, ik zou niet eens meer zeker weten waar het zit in de film, maar vermoedelijk ergens rond het moment dat er uitgerekend moet gaan worden hoe het kreupele ruimtevaartuig naar de Aarde kan komen.
Iemand trekt een rekenliniaal uit zijn borstzakje.
Wie weet er nu nog wat een rekenliniaal is? Mensen die maar een paar jaar jonger zijn dan ik waarschijnlijk alleen nog van horen zeggen. Die hebben het moment in de film gemist, of ze hebben gedacht: wat is dat nou voor ding?
Een rekenliniaal is een apparaatje waarmee je snel berekeningen kunt uitvoeren. Het principe werd in de eerste helft van de zeventiende eeuw bedacht in Engeland. Ik heb er zelf nog eentje, een Ecobra in zeer goede conditie, die naar ik meen van één van mijn grootvaders is geweest. Ik heb op school nog leren rekenen op een liniaal, maar ik zou weer even moeten uitzoeken hoe het ook alweer zat.
(Tekst gaat door onder de foto.)
Het gebruik was bij mij van zeer korte duur. Veertig jaar geleden verschenen de rekenmachines op school. In mijn geval was dat de onvolprezen Casio fx-80. Deze wetenschappelijke rekenmachines hadden veel meer mogelijkheden dan de liniaal, en ze waren ook veel nauwkeuriger, al verloor je er wel het gevoel voor verhoudingen mee. Zelden zal een technologische verworvenheid zo snel het veld hebben geruimd.
Ik heb begrepen dat de rekenliniaal nog hier en daar wordt gebruikt, door een vermoedelijk snel uitstervend groepje van ingenieurs en techneuten. Al is-ie dan minder exact dan een rekenmachine, de rekenliniaal heeft een absoluut voordeel op zijn moderne nazaat. De batterij kan nooit opraken.