Ik heb m’n hele lezende leven strips gelezen. Gelukkig hoorden mijn ouders, allebei zeer belezen, niet tot de pedagogisch bevindelijken voor wie strips zo’n beetje het afvoerputje voor de geletterde mensheid zijn. Dus las ik net zo goed Donald Duck als Tonke Dragt, net zo goed Bommel als Biegel. Nou goed, Bommel is natuurlijk ook literatuur. En eigenlijk is Donald Duck het óók, zeker de verhalen van Carl Barks. Maar daar gaat het me nu niet om…
Veel stripwerk ontdekte ik samen met schoolvriendje Ewout, die gelukkig in dit opzicht ook weinig conservatieve ouders had (hoewel ze wel bevindelijk waren).
Veel van onze strips betrokken we tegen kiloprijs op de Utrechtse markt, die in mijn herinnering toen nog elke woensdag op de Vredenburg was. Het waren tweede-, derde- of nog hogerehands albums, waarvan de handelaar soms de randen had bijgesneden om de ergste ezelsoren en vetvlekken te verbloemen, zodat de albums er in de boekenkast meteen uitsprongen tussen hun iets grotere broertjes. Er zaten vaak ook nietjes in de rug. Dat was een probaat middel om te voorkomen dat de bladzijden eruit vielen — een euvel waar stripalbums in die tijd nogal eens last van hadden — maar je kon er tijdens het lezen ook je vingers aan openhalen.
Voor nieuwe albums gingen we vaak naar De Meijroos, Strip- en Lektuurshop. Die was toen gevestigd in De Vinkenburg, een soort mini-promenade met één ingang in de Vinkenburgstraat en de andere op de hoek met de Oudegracht. Daar zat een fastfoodrestaurant, al wil mijn geheugen me niet meer vertellen of dat ook toen al de bekende Amerikaanse boogjes droeg. In ieder geval hing er bij De Meijroos altijd een vage frituurlucht, zodat bepaalde stripalbums bij mij nog altijd onwillekeurig een abstractie van frieten oproepen.
De Meijroos had ook een paar schappen met ‘volwassen’ strips, dat wil zeggen: strips die buiten de reguliere reeksen vielen, of die om wat voor reden dan ook op een ouder publiek gericht waren.
Daar ontdekte ik op een dag ook De auteursreeks van uitgeverij Dargaud, een serie losse verhalen van uiteenlopende auteurs, in hardcover albums op wat beter papier. Ze waren dan ook wat duurder dan ‘gewone’ albums, maar dan had je ook wat.
En in deze reeks ontdekte ik op een dag in april 1981 het album Ver van hier, van tekenaar/schrijver Enki Bilal. Ik was op weg naar Ewout, die in Bunnik woonde en die in april jarig was, dus misschien ging ik wel op verjaarsbezoek. In ieder geval heb ik het album niet als cadeautje meegenomen, het staat immers nog in mijn eigen boekenkast, maar ik heb het zeker voor het eerst in Bunnik gelezen.
Het album, dat in de originele taal Mémoires d’outre-espace heet, bevat acht korte verhalen die je het beste zou kunnen omschrijven als ‘Roald Dahl doet barokke SF’. Het zijn verhalen met een onverwachte en bizarre twist, die zich afspelen in de verre toekomst en niet per se op aarde.
Zo kon het dus ook!
Ik heb er m’n database nog eens eens op nageslagen: Ver van hier is inderdaad het begin van mijn ‘volwassen’ stripverzameling. Binnen een jaar ging ik vaker naar De Meijroos dan naar de stripboer op de markt. Drie jaar later wist ik zelfs mijn lerares Nederlands te overtuigen om me een stripverhaal op m’n leeslijst op te laten nemen, op voorwaarde dat het literaire kwaliteiten moest hebben (die ik dan uiteraard ook moest kunnen benoemen). Dat werd De falangisten van de zwarte orde, een verhaal van Pierre Christin getekend door dezelfde Enki Bilal. Ik weet niet meer of ik bewust koos voor Bilal, die me immers op het spoor had gezet, maar het had gekund.
Onlangs heb ik Ver van hier nog eens herlezen. En ik moet zeggen: als nog-net-geen-zeventienjarige had ik toch al een goed oog voor die dingen.
De Strip- en Lectuurshop verhuisde in 1994 naar de Oudegracht, en is afgelopen zomer definitief gesloten. Weer een stukje van m’n jeugd verdwenen… Maar de boeken van Bilal, en al die anderen die hem volgden, heb ik gelukkig nog dicht bij me, ondanks die eerste titel waarmee het begon.